Gloeiend ijs
Spannende races met skiërs aan je achterbumper. Meer dan twintig jaar lang werd op het bevroren meer van Zell am See een waar autosportfestival gehouden ter ere van Ferdinand Porsche. Nu is deze traditie nieuw leven ingeblazen.
Een traditie uit het hoge noorden vond zijn weg naar de Oostenrijkse Alpen. Skijöring komt uit Scandinavië en betekent ‘voortgetrokken ski’s’. Vroeger regelden de boeren ’s winters zo hun transporten: op ski’s die ze door paarden of honden lieten trekken. Later ontstond hieruit een sport, waar de echte waaghalzen ook motorfietsen voor gebruikten. Bijvoorbeeld in de winter van 1937, toen er op het bevroren meer van Zell am See een circuit voor werd aangelegd. Met de Alpen als schilderachtig decor werd de toeschouwers een avontuurlijk spektakel geboden dat alles had van een waar volksfeest.
De ijsraces hadden alles wat autosport zo boeiend maakt.
Skijöring:
Each race consisted of three laps at breakneck speed.Vijftien jaar later, op 10 februari 1952, haakten Oostenrijkse autosportliefhebbers daar op in met de eerste Dr. Porsche Memorial Skijöring.
Maar uitgerekend op de dag waar zo naar was uitgekeken, was het weer de grote spelbreker. Vanwege de hevige sneeuw moest de revival op het laatste moment uitwijken naar de oever. Desondanks kwamen de toeschouwers er in grote drommen op af – en bleven toen muisstil: voorafgaand aan de start werd een minuut stilte gehouden ter nagedachtenis van Ferdinand Porsche. Het jaar ervoor, op 30 januari 1951, was hij in Stuttgart overleden en in Zell am See begraven. Hij werd 75 jaar oud. En toen loeiden de motoren. Gefascineerd volgde het publiek de wilde taferelen in de sneeuw. Races vormden begin jaren vijftig ook in Oostenrijk een attractie die ieder weekend duizenden bezoekers trok. Het was de tijd dat de massamotorisering op gang kwam. “Mensen keken vol verlangen naar auto’s en motorfietsen”, zegt de Oostenrijkse schrijver Thomas Karny. Voor menigeen was het een droom die pas “in de verre toekomst in vervulling zou gaan”.
Dicht opeengepakt:
A huge number of spectators arrived at the frozen lake. Tense expectancy is written all over their faces.De eerste editie van de Dr. Porsche Memorial Skijöring op de geïmproviseerde baan van zo’n 1800 meter was volgens de Salzburger Nachrichten “ondanks het slechte weer vlekkeloos en zonder ongelukken” verlopen. Behalve de Skijöring-teams op twee wielen en twee latten waren er ook een paar helden die meededen met een auto. De snelste van hen behaalde een gemiddelde van 57 kilometer per uur.
Met het merk Porsche voelde men zich in deze streek toen al op meerdere manieren verbonden. Sinds 1941 is het landgoed Schüttgut nabij Zell am See in bezit van de familie, en in Gmünd, zo’n 130 kilometer verderop in Karinthië, is na de Tweede Wereldoorlog een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de onderneming begonnen. Daar ontstonden in een voormalige zaagfabriek de eerste auto’s met de familienaam erop. Hier ligt de kiem van de sportwagenfabrikant Porsche.
De ijskoning:
Innsbruck native Otto Mathé and his Fetzenflieger were perennial winners of the ice races.De traditie van de Porsche Memorial-races op het meer van Zell am See werd in 1953 voortgezet. “In totaal 48 deelnemers uit Oostenrijk en Duitsland leverden in dertien races een spannende strijd met elkaar”, berichtte de Salzburger Nachrichten. Bij de auto’s domineerden de Porsches 356 het veld. Met een dergelijke wagen won Herbert Kaes, een neef van Ferdinand Porsche, de sportwagenklasse tot 1500 cc. In 1955 triomfeerde Huschke von Hanstein, destijds hoofd van de raceafdeling van Porsche, in dezelfde klasse. De meeste aandacht trok echter een coureur die met 97 kilometer per uur (zonder skiër) over de baan joeg: Otto Mathé. Dat was enerzijds vanwege zijn buitenissige zelfbouwwagen op Porsche-basis, de ‘Fetzenflieger’, en anderzijds omdat de 47-jarige Mathé vanwege een motorongeval alleen zijn linkerarm kon gebruiken. “Ik had bewon dering voor de manier waarop hij races reed – met slechts één arm. De spikes op die fameuze ijskar van hem vond ik machtig”, zei F1-wereldkampioen Niki Lauda ooit. In 1956 trad Von Hanstein met een Porsche 550 Spyder in de klasse tot 1500 cc direct aan tegen Mathé – en moest zich toen gewonnen geven.
“Ik had bewondering voor de manier waarop hij races reed – met slechts één arm.” Niki Lauda, wereldkampioen Formule 1
Thuiswedstrijd:
Porsches dominated the starting field.Tot in de jaren zeventig werden in Zell am See zulke ijsraces verreden, al werden ze geregeld geannuleerd omdat het ijs te dun bleek. In de voorbereidingen voor de editie van 1974 voltrok zich een tragedie, toen de bestuurder van een sneeuwploeg door het ijs zakte en verdronk. Prompt werd besloten geen ijsraces meer te houden. Daarmee kwam een voorlopig einde aan dit unieke hoofdstuk in de geschiedenis van de autosport. De races ter nagedachtenis van Ferdinand Porsche hadden alles wat autosport zo boeiend maakt: spannende duels, fascinerende techniek, helden en tragische verliezers. Pas in 2019 pakten Ferdinand Porsche jr. en Vinzenz Greger deze fascinerende traditie weer op en vierden met de GP Ice Race op een geprepareerde piste bij het vliegveld van Zell am See een comeback.
SideKICK: GP Ice Race 2021
Na twee succesvolle edities met tienduizenden bezoekers vindt ook in 2021 in Zell am See weer een GP Ice Race plaats, zij het in een gewijzigde opzet vanwege corona. Evenals in 2019 zal ook ditmaal de historische ‘Fetzenflieger’ van Mathé weer van de partij zijn. Actuele informatie over het programma is te vinden op gpicerace.com
