Achter de stilte 

“Porsche klinkt modern, loungy, uniek – als David Bowie.”

Arndt-Helge Grap

Het bolwerk van dit soundsysteem huist op de vierde verdieping van een kantoorgebouw in de binnenstad van Hamburg. De route naar het kantoor van Arndt-Helge Grap loopt via een haag van gitaren. Zijn eerste gitaar kreeg hij toen hij elf was. Op zijn gymnasium in een kleine stad ten noorden van Hamburg richtte hij als 15-jarige een band op. Dat was eind jaren zeventig. Met teksten in het Platduits dialect behaalde Grap al snel successen bij regionale muziekwedstrijden.

Toen wist hij het zeker: ik ga muziek studeren. Muzieklessen, stemvorming, concerten, een masterclass bij Abel Carlevaro in Buenos Aires en de bijvakken Engels en pedagogiek – de studie als een groot allegro. Het oorspronkelijke doel om leraar te worden, gaf hij na zijn stage op een school op. “De muziekdocente kende niet één liedje uit de charts, ook met de andere collega’s kon ik het niet goed vinden, ik had snel door dat ik daar niet thuishoorde.” Op het prikbord in de aula van de hogeschool gloorde een alternatief. “Wij zoeken presentatoren voor een nieuwe radiozender.” Grap ging ernaartoe.

Kort daarna zat hij achter de microfoon van ‘Radio Hamburg’, een van de eerste commerciële zenders die frisser, beter en sneller wilde zijn dan de gevestigde stations in het stoffige medialandschap. Grap had zijn speelruimte gevonden. Eerst presenteerde hij, daarna interviewde hij beroemdheden en halverwege de jaren negentig produceerde hij samen met een collega hele uitzendingen. Het werd lastig toen de zenders de muziekkeuze drastisch gingen inperken om duidelijk herkenbaar te zijn voor specifieke groepen luisteraars. Radioformat noemden de planners dat, ‘Dudelfunk’ (‘jengelradio’) zeiden echte muziekliefhebbers spottend. Terugkijkend legt Grap uit: “Onze programma’s waren niet meer populair, we waren geïnteresseerd in spannende muziek, niet in eenheidsworst.” Weer was hij niet meer op zijn plek.

Deze keer hing er echter geen alternatief op het prikbord. In plaats daarvan kreeg Grap in het voorjaar van 2002 een e-mail. Een kennis, die voor de rederij van het toen nog splinternieuwe cruiseschip Aida werkte, schreef: “De muziek klopt niet, wij zijn een clubschip, maar hier stroomt steeds hetzelfde uit de cd-wisselaar.” Grap antwoordde: “Gooi die cd-wisselaar overboord. Jullie hebben een computer nodig die nauwkeurig regelt wanneer welk liedje op welke locatie van het schip te horen is.” Zoiets bestond nog niet. Grap zei: “Ik kan dat leveren. De benodigde techniek en de muziek.”

Dus werd er op de Aida een mediaplayer geïnstalleerd die vanuit Hamburg via een satelliet steeds van nieuwe liedjes kon worden voorzien. Grap ontwikkelde acht verschillende playlists, onder andere voor het zonnedek, het Italiaanse restaurant, de fitnessclub, de bar en het casino. Ook het tijdstip werd in acht genomen: de ochtend klonk anders dan de middag, de avond of de nacht. “Net als interieurontwerpers de inrichting bepaalden, bepaalden wij het sounddesign”, zegt Grap. Het mocht beslist niet saai zijn. Als bijvoorbeeld om 9 uur Mariah Carey bij het ontbijtbuffet te horen was, werd dit nummer voor dat tijdsbestek vier dagen lang geblokkeerd. “Om rekening te houden met alle factoren en tegelijk de gewenste sfeer te creëren, is een geavanceerde codering, veel kennis en gevoel voor muziek vereist. Dat was onze opdracht.”

Toen die was afgerond, duurde het niet lang totdat we een mail van de Aida-clubdirecteur kregen: “Het schip danst op de golven.” Toen Grap deze zin las, besefte hij dat deze opdracht slechts de ouverture was.

Grap was toen 39. Een briljant gitarist die nooit een professioneel muzikant werd. Een groot muziekkenner die nooit muziekleraar werd. Een gepassioneerd presentator die het niet uithield bij de radio. En toen? Met een fles rode wijn ging hij op de kademuur in de Hamburgse haven zitten om na te denken: “Wie heeft er nog meer iets aan dat wat wij nu voor de Aida hebben ontwikkeld?” Toen de zon onderging, was de fles bijna leeg en zijn notitieblaadje vol. De rest ging vanzelf: Grap richtte Radiopark op.

“Interieurontwerpers bepalen de inrichting – wij bepalen het sounddesign.” 

Arndt-Helge Grap

“In 2003 begon het echt”, zegt hij. Alles klopte gewoon. In de hotels en warenhuizen kwamen toentertijd lelijke geluiden uit de luidsprekers. Het geluid van kleffe e-piano’s, zeurende saxofoons en muffe panfluiten sijpelde door liften, hotels of warenhuizen. Radiopark beloofde daarentegen een prettige akoestische sfeer. Dat geldt nu nog steeds, net als het businessmodel: je abonneert je op het programma, de techniek huur je er eventueel bij. Vervolgens ontplooit de muziek haar bijna magische werking. Mensen worden relaxter, communicatiever, vriendelijker – kortweg: ze bloeien op.

Hoe klinkt eigenlijk de plug-in-hybride-Panamera? Dus niet de motoren, maar de auto zelf. Grap houdt zijn hoofd weer schuin alsof hij luistert naar een geluid in de verte. Dan vertelt hij. “Mijn playlist voor een soepele rit begint met Arms of a Woman van Amos Lee, daarna volgen Hit the Ground van Lizz Wright en Blue Train van John Coltrane.” Grap is in zijn element. Komt hij nooit tot rust? Heeft hij nooit eens stilte nodig? “Ik woon landelijk en luister ook soms naar de zingende vogels”, zegt de ondernemer. “Maar ik luister liever naar muziek.”