Hoge vlucht

In Saarland kijkt men vaak omhoog. De reden hiervoor zijn de gevechtsstraaljagers, die hun manoeuvres trainen boven de kleine Duitse deelstaat aan de grens met Frankrijk. Matthias Maurer en Timo Bernhard groeiden beiden op met dit uitzicht op het luchtruim. Altijd gefascineerd door techniek en snelheid. De ene werd astronaut, de andere autocoureur. Beide loopbanen zijn gekenmerkt door vasthoudendheid, grote prestatiedrang, lichamelijke conditie en werken in ongeveer even grote internationale teams van deskundigen. Beiden kennen de situatie waarin zij moeten vertrouwen op de nauwkeurigheid van technische voorbereiding, beiden moeten bestand zijn tegen hoge g-krachten. In beide beroepen is radiocontact met ingenieurs een levenslijn. 

De astronaut

Van 0 tot 28.000 km/u in tien minuten. ESA-astronaut Maurer kijkt uit naar deze acceleratie. Hij zal die ervaren in de capsule Crew Dragon van SpaceX – bovenop een Falcon-9-raket. Onder hem honderden tonnen uiterst explosieve brandstof. De lancering, gepland in de herfst van 2021, is een hachelijk onderdeel van zijn missie. Ongeveer 24 uur later beginnen zijn taken op het International Space Station (ISS). Het zullen lange werkdagen zijn voor Maurer. Elke astronaut voert tussen honderd en honderdvijftig experimenten uit tijdens een verblijf van zes maanden in het ISS. In een heel krappe ruimte. Maurer heeft een doctoraat in materiaalkunde. Zijn favoriete bezigheid is het ontwikkelen van nieuwe metaallegeringen in gewichtloosheid. Bijvoorbeeld om motoren of zonnecellen efficiënter te maken.

“Wie de dunne veiligheidslijn naar het station verliest, wordt ruimteafval.” Matthias Maurer

De autocoureur

Matthias Maurer en Timo Bernhard ontmoetten elkaar in de Porsche-pitbox op de Nürburgring in 2017. Ze gingen onmiddellijk op in elkaars vakgebied. Als kind, zo blijkt uit een tekening, wilde Maurer autocoureur worden. Bernhard vertelde toen hij vier jaar oud was aan zijn vader en diens vrienden, allemaal hobbyracers, dat hij ook wilde racen. “‘Maar niet voor de lol zoals jullie’, zei ik erbij”, herinnert Bernhard zich met een lach. “Ik wil er succes mee hebben en geld verdienen!”, voegde de inmiddels 40-jarige er toen aan toe. En hij bleef daarbij. Karten, Formule-racen – zijn ouders zagen zijn doelgerichtheid en lieten hem nooit voelen hoe weinig geld ze eigenlijk hadden.

“Vermindering van het absoluut haalbare met één procent, halveert het risico.” Timo Bernhard

In 2014, 2015 en 2016 leek de eindoverwinning van Porsche op Le Mans binnen bereik. Pas in 2017 reed hij die triomf in tranen eindelijk over de eindstreep. Gedurende zijn hele carrière was hij een modelatleet. Hij heeft zich ook consequent de techniek eigengemaakt om voertuigen nog beter te kunnen afstellen. Autocoureurs zijn ook menselijke sensoren voor ingenieurs. Aandacht voor elke meter. In 2018 vestigde hij een wereldwijd gerespecteerd ronderecord op de Nordschleife van de Nürburgring in de 919 Hybrid Evo, een doorontwikkeling van de racewagen. 5:19,546 minuten. “Dat was het gevaarlijkste wat ik in mijn carrière heb gedaan”, bekent hij.

De drijfveren

“In het begin was er het pure plezier van de rijdynamiek”, zegt Bernhard. “Een kart besturen, driften, sneller worden. Toen kwam de concurrentiedrang. Het derde en belangrijkste aspect was het latere inzicht: de wil om de technologie te verbeteren.” Weinig mensen beseffen wat ze allemaal aan de racerij te danken hebben, vindt hij, bijvoorbeeld de kwaliteit van hun remmen, veilige kunststoftanks, brandstof besparende en prestatiegerichte aerodynamica, efficiënte turbo’s of een geavanceerd energiebeheer in hybride- en elektrische voertuigen. “Met de 919 Hybrid zijn we aanbeland bij de 800-volt-technologie, die productierijp werd in de Porsche Taycan. In de Formule E rijden we puur elektrisch en in de Porsche Mobil 1 Supercup testen we regeneratieve brandstoffen. De racesport is een enorme bron van technologische vooruitgang.” 

Het testen van technologieën voor de toekomst is ook de drijfveer van Maurer. Hij wijst op de satellieten, met ogen waarmee wij onze planeet observeren en die ons in staat stellen weersvoorspellingen te doen, te navigeren en te communiceren. “Maar het meest duurzame product op aarde uit de ruimtevaart is het gebruik van zonne-energie. We hebben die technologie in de ruimte geïnitieerd en we ontwikkelen het daar verder.” En: “Vanuit een baan om de aarde kunnen we zien hoe flinterdun die blauwe band is die het klimaat van onze aarde bepaalt. We moeten dat beter beschermen!” 

Races – te voet, te paard of met een auto – zijn van alle tijden, net als de oorspronkelijke motivatie van Maurer: “De mensheid heeft altijd naar de hemel gekeken en wilde het universum begrijpen. Van de maan, al vierenhalf miljard jaar een ongerept onderdeel van de aarde, kunnen we leren.” Hij hoopt in een latere missie zelf op de maan te kunnen lopen. “Tegen het einde van dit decennium,” voorspelt hij, “zullen daar weer mensen landen. Deze keer komen we echter om er te blijven.” Lucht, water en brandstof moeten uit het maanzand worden gehaald. Later zullen die procedés op Mars worden toegepast. “Een heen- en terugreis van minimaal vijfhonderd dagen naar Mars heeft geen zin als mensen daar niet geheel voorbereid aankomen en een ruimteschip alleen het allernoodzakelijkste kan meebrengen”, legt hij uit.

De moed

Zowel in een astronaut als in een autocoureur wordt overmoed niet als een positieve eigenschap gezien. Gecalculeerde risico’s, daar gaat het om. “Het is belangrijk,” stelt Maurer, “om tijdens trainingen grenzen fysiek te ervaren, zodat ik die kan vermijden als het erop aankomt. Ik ben niet voor niets onderzoeker.” Voor start en landing vertrouwt hij op empirische waarden. “Zelfs een ongecontroleerde ballistische terugkeer in de dampkring van de aarde kan de capsule doorstaan. In dat geval moeten we echter kortstondig tot negen of tien g verdragen. Normaal is de piekwaarde drieënhalf tot vier g. Timo’s belastingen liggen hoger en bereiken regelmatig vijf g tijdens het remmen en vooral als zijwaartse krachten in bochten.” Hij zal zich veilig voelen in het ISS – alles wordt bewaakt en gecontroleerd. Maar een ruimtewandeling? “Daar is inderdaad moed voor nodig”, weet hij. “Dan zit er maar drie millimeter plexiglas tussen mij en een gewisse dood. Collega’s hebben mij het moment beschreven dat zij het luik openden en angst voelden om te vallen, wat natuurlijk absurd is onder gewichtloosheid. Maar wie de dunne veiligheidslijn naar het station verliest, wordt ruimteafval.”

Bernhard was zich altijd al bewust van de risico’s. “Ik was nooit roekeloos, maar eerder een materiaalzuinige en strategische coureur. Maar voor de ronde op de Nordschleife met de 919 Evo moest ik alle moed verzamelen. Niemand had dat eerder gedaan, er was domweg geen script.” Oldskool circuit ontmoet hightech raceauto betitelt hij die exercitie. Topsnelheid: 369,4 km/u. “De inspanning was extreem”, geeft hij toe. “Ik heb me met het team uiterst minutieus voorbereid, alles gegeven in één ronde en was daarna nauwelijks aanspreekbaar.” Al mijn zintuigen waren volledig overprikkeld. Maar zelfs in deze uitzonderlijke toestand bleef hij berekenend: “Vermindering van het absoluut haalbare met één procent, halveert het risico.” Het was precies omwille van deze vaardigheid dat Porsche hem koos als rijder.

Het vervolg

Wat gebeurt er nadat het hoogste doel is bereikt? Maurer heeft meegemaakt hoe collega’s na een missie wegzonken en extreem verlangden naar de volgende vlucht. “Het zal ook voor mij moeilijk zijn om nieuwe doelen te vinden. Ik ben benieuwd wat deze ervaring met mij gaat doen.”

Bernhard beëindigde zijn carrière als coureur toen hij voelde dat hij zijn top had bereikt. Zijn nieuwe rol als Porsche-merkambassadeur voor technologie van de toekomst en elektromobiliteit geeft voldoening. Hij deelt zijn ervaringen en stimuleert jong talent in zijn eigen raceteam. In 2018 ging hij met fascinatie in op de uitnodiging van Maurer om naar het opleidingscentrum voor ISS-astronauten in Keulen te komen en maakte hij kennis met de ISS-modules. Bernhards enthousiasme bleef thuis niet zonder gevolgen: zijn oudste zoon – Paul is nu acht – wil astronaut worden. In het najaar zijn vader en zoon van plan naar Florida te gaan om erbij te zijn als Maurer zijn ruimteavontuur start. Matthias Maurer en Timo Bernhard hebben dezelfde boodschap voor jongeren: blijf nieuwsgierig, luister naar je hart, laat je niet intimideren. Alleen mensen die dromen hebben, kunnen ze ook waarmaken.