Dubbel is beter
Een echte Porsche kan alleen handgeschakeld zijn. Ooit was dat de waarheid. De voordelen van een dubbelekoppelingversnellingsbak zijn echter evident.
Porsche 911 Speedster
Brandstofverbruik binnen de
bebouwde kom: 20,6 l/100 km
Buiten de bebouwde kom: 9,9 l/100 km
Gecombineerd: 13,8 l/100 km
CO2-uitstoot (gecombineerd): 317 g/km
Efficiëntieklasse: G (geldig vanaf 06/2019)
Porsche 911 GT3 RS
Brandstofverbruik binnen de
bebouwde kom: 19,2 l/100 km
Buiten de bebouwde kom: 9,0 l/100 km
Gecombineerd: 12,8 l/100 km
CO2-uitstoot (gecombineerd): 291 g/km
Efficiëntieklasse: G (geldig vanaf 06/2019)
Porsche 911 Carrera S / 911 Carrera 4S
Brandstofverbruik binnen de
bebouwde kom: 11,1–10,7 l/100 km
Buiten de bebouwde kom: 7,9–7,8 l/100 km
Gecombineerd: 9,0–8,9 l/100 km
CO2-uitstoot (gecombineerd): 206–205 g/km
Efficiëntieklasse: F (geldig vanaf 06/2019)
Toen Porsche in 1967 voor het eerst de 911 met halfautomatische Sportomatic-versnellingsbak op de markt bracht, werd er flink geprotesteerd. Het waren niet alleen de puristische diehards die dit verafschuwden, maar ook de vakpers was sceptisch. Zelfs de meer bescheiden Porscheliefhebbers haalden hun neus op. Het weglaten van het koppelingspedaal zou voor meer comfort moeten zorgen. Comfort? In een sportwagen? Ook nog twee seconden langzamer van 0 tot 100 km/u dan met de klassieke handmatige versnellingsbak? Om van het hogere verbruik nog maar te zwijgen. In ieder geval bleek de Sportomatic als speciale uitvoering geen verkoopsucces.
Nu, meer dan een halve eeuw later, is er nog maar weinig over van de aanvankelijke hysterie rond de veronderstelde mislukte combinatie van sportwagen en automaat – en dat komt door de Porsche-Doppelkupplung (PDK). De eerste tests met de nieuwe technologie uit 1980 resulteerden in 1986 in een ‘proof of concept’, dat sindsdien consequent wordt doorontwikkeld.
Bij de PDK zijn de versnellingen verdeeld over twee koppelingen – vandaar de naam. De oneven versnellingen en de achteruit schakelen via de ene koppeling, de even versnellingen via de andere koppeling. Deze technologie maakt het mogelijk om volautomatisch te schakelen zonder trekkrachtonderbreking. Net als bij een handbak worden de afzonderlijke versnellingen via schakelvorken ingelegd; bij de PDK gebeurt dit met behulp van computergestuurde elektrohydraulica. Het resultaat: een symbiose van handschakeling en automaat. De eigenschappen efficiëntie, dynamiek en comfort zijn bij de PDK op unieke wijze gecombineerd.
Ook al is hij geschikt voor dagelijks gebruik, vanaf 1983 wordt de PDK aanvankelijk uitsluitend in de racerij gebruikt. Dit type versnellingsbak biedt een duidelijk voordeel bij turbomotoren: anders dan bij de handgeschakelde versnellingsbak kan de coureur tijdens het schakelen volgas blijven geven en blijft de turbodruk constant. Trekkrachtonderbreking? Bestaat niet.
Het duurt echter lang voordat de serieproductie begint. Dat komt door de vele ontwikkelingsfasen van de regelelektronica. Deze nieuwe technologie moet vooral zijn lompe schakelgedrag afleren.
In 2008 biedt Porsche de 7-traps PDK voor het eerst aan als optie in de 911 Carrera en de 911 Carrera S.
De doorbraak volgt een jaar later met de wereldpremière van de nieuwe modelserie Panamera. Deze vierdeurs sportlimousine is in 2009 de eerste Porsche die in sommige uitvoeringen de PDK standaard aan boord heeft. Sinds 2016 is de nieuwe Panamera alleen nog maar verkrijgbaar met de zogenaamde PDK II met acht versnellingen. Ook de PDK in de nieuwe 911 beschikt over acht versnellingen. Het verzet is ten einde. De trend onder Porsche-rijders gaat, in tegenstelling tot in 1967‚ steeds meer in de richting van automatische versnellingsbakken.
75%: PDK is favoriet
Meer dan driekwart van alle nu geleverde Porsche 718- en 911-modellen is uitgerust met een PDK. Bij de Panamera en Macan is dat zelfs honderd procent, want handgeschakelde versnellingsbakken worden in deze modelseries niet meer geleverd. Of het nu gaat om acht versnellingen in de Panamera of zeven in de Macan: de PDK biedt ondanks alle sportiviteit meer comfort en een betere efficiëntie – een combinatie die in een handgeschakelde auto niet mogelijk is. In de 911 GT3 RS is de PDK zelfs nog sportiever afgestemd, met kortere overbrengingen, fijn getrapte versnellingen en korte schakeltijden. En de puristen, die ondanks alle voordelen van de PDK toch liever een handbak willen? Die komen bij Porsche nog altijd aan hun trekken, bijvoorbeeld met de nieuwe 911 Speedster die uitsluitend met handmatige versnellingsbak wordt aangeboden.
-0,4 seconden: Sneller accelereren
Zelfs de eerste generatie PDK’s kon al sneller schakelen. Vergeleken met de tien kilogram zwaardere conventionele automaat Tiptronic S schakelt de optionele PDK in de Porsche 911 Carrera en Carrera S vanaf 2008 tot zestig procent sneller en zonder trekkrachtonderbreking. Dat heeft natuurlijk gevolgen voor de acceleratie. De Porsche 911 Carrera met een 7-traps PDK was toentertijd – in Sport Plus-modus – 0,4 seconden sneller dan de versie met de handgeschakelde zesbak. Voor de 911 Carrera 4 uit 2008 met vierwielaandrijving betekende dit 4,6 in plaats van 5,0 seconden – ten gunste van de PDK.
De huidige 911 Carrera 4S laat zien hoever Porsche de dubbelekoppelingversnellingsbak van generatie op generatie heeft geoptimaliseerd. De 8-traps PDK is standaard aan boord en schakelen gebeurt inmiddels in milliseconden. Het resultaat: de sportwagen accelereert vanuit stilstand naar 100 km/u in 3,6 seconden, met het Sport Chrono-pakket zelfs in 3,4 seconden. Dit zou niet mogelijk zijn met een handgeschakeld voertuig.
-0,4 l/100 km: Efficiënter onderweg
De mate waarin de PDK ook een positieve invloed heeft op het brandstofverbruik blijkt al bij het debuut in 2008: met een handgeschakelde zesbak verbruikt de Porsche 911 Carrera S met 283 kW (385 pk) 10,6 liter op 100 kilometer – 0,4 liter meer dan de variant met PDK. Het is ook aan de PDK te danken dat een Porsche 911 Carrera voor het eerst onder de 10 liter-grens kon komen met 9,8 l/100 km. De PDK II is nog efficiënter dan zijn voorganger, ondanks twintig kilogram meer gewicht. Maar deze moet dan ook aan heel andere eisen voldoen, want dit type versnellingsbak is ontworpen voor toepassing in geëlektrificeerde voertuigen.
